Wat is obesitas?
Obesitas is niet hetzelfde als simpelweg overgewicht hebben. Degenen die als zwaarlijvig, of obees, worden beschouwd, moeten een body mass index van 30 of meer hebben. Wanneer iemand zwaarlijvig is, betekent dit ook dat hij of zij een groter risico loopt om ernstige ziekten op te lopen, zoals diabetes type 2, hartziekten en kanker. Obesitas is moeilijk te behandelen omdat het veranderingen in levensstijl vereist. Vaak zullen mensen die zwaarlijvig zijn, afvallen om het een paar jaar later helaas weer terug te krijgen. Met de juiste combinatie van behandelingen is gewichtsverlies echter mogelijk voor mensen die zwaarlijvig zijn en kunnen ze er in slagen om het gewicht voor goed kwijt te zijn.
Wat zijn de oorzaken en symptomen van obesitas?
Obesitas kan worden beschouwd als een ziekte die sterk verband houdt met voedselinname en lichaamsbeweging, hoewel deze ook kan worden veroorzaakt door bepaalde medische aandoeningen. Hier zijn enkele belangrijke oorzaken van obesitas:
- Dieet
Het eten van voedsel met een hoge energiedichtheid, zoals brood, pasta's, gebak en fastfoodproducten, kan leiden tot zwaarlijvigheid als het vaak en gedurende een lange periode wordt gegeten. Het niet eten van gezond voedsel, zoals vezelrijk fruit, volle granen en groene bladgroenten, kan niet alleen schade aanrichten aan het spijsverteringsstelsel, maar kan ook leiden tot gewichtstoename.
- Medische aandoeningen
Bepaalde gezondheidsproblemen kunnen tot gewichtstoename leiden. Deze aandoeningen omvatten: polycysteus ovariumsyndroom, Prader-Willi-syndroom, Cushing-syndroom, hypothyreoïdie en osteoartritis.
- Emotioneel eten
Emotioneel eten is overeten als reactie op negatieve emoties zoals stress, verveling, woede of frustratie. Ongeveer 30% van de mensen met overgewicht geeft aan problemen te hebben met eetbuien.
- Genetica
Er wordt gezegd dat ongeveer 400 genen bijdragen aan overgewicht of obesitas. Deze genen kunnen factoren beïnvloeden zoals eetlust, metabolisme, hunkering naar voedsel, verzadiging, emotioneel eten en de verdeling van lichaamsvet in het lichaam. Genetische invloed kan van persoon tot persoon variëren en kan variëren van slechts 25% invloed tot wel 80% invloed.
- Frequentie van eten
Hoe vaak u eet, kan daadwerkelijk een rol spelen bij de gewichtstoename. Mensen met overgewicht eten doorgaans minder vaak dan mensen met een normaal gewicht. Studies tonen aan dat degenen die vier of vijf keer per dag kleinere maaltijden eten, een lager cholesterolgehalte en een stabielere bloedsuikerspiegel hebben dan mensen die slechts twee tot drie maaltijden per dag eten.
- Slaapgewoonten
Een gebrek aan slaap kan hormonale veranderingen in het lichaam veroorzaken en de honger en eetlust beïnvloeden. Slaapgebrek gedurende een lange periode kan ernstige gevolgen hebben voor uw stofwisseling en u vatbaar maken voor gewichtstoename.
Hoe weet je of je zwaarlijvig bent?
Hier zijn enkele van de belangrijkste symptomen waar u op moet letten:
- Ademloosheid
- Snurken of slaapapneu
- Niet in staat lichamelijke activiteit te verrichten
- Overmatig zweten
- Uitputting of vermoeidheid van dag tot dag
- Rug- en gewrichtspijn
- Hormonale onbalans (onregelmatige menstruatie, stemmingswisselingen, enz.)
- Huid- en haarproblemen
- Gebrek aan zelfvertrouwen en een laag zelfbeeld
- Je alleen/geïsoleerd voelen
Hoe wordt obesitas gediagnosticeerd?
Er zijn een aantal manieren waarop uw arts obesitas kan diagnosticeren. Hier zijn enkele van de meest voorkomende diagnostische tests en onderzoeken die deze aandoening bij een individu kunnen helpen ontdekken:
- Lichamelijk onderzoek
Fysiek onderzoek
Door een lichamelijk onderzoek uit te voeren (controle van de hartslag, bloeddruk en temperatuur en controle van uw hart, longen en buik) kan uw arts beoordelen of u overgewicht of obesitas heeft.
- BMI berekenen
Het grootste teken dat obesitas kan aangeven is de Body Mass Index . Als uw BMI 30 of meer is, kunt u er zeker van zijn dat u met zwaarlijvigheid te maken heeft. Hoewel BMI een van de meest gebruikelijke manieren is om zwaarlijvigheid te meten, is het niet altijd accuraat. BMI kan geen onderscheid maken tussen botmassa, spiermassa en lichaamsvet, dus het is moeilijk om nauwkeurig te bepalen of overtollig vet een probleem is.
- Tailleomtrek meten
Buikvet dat rond de taille is opgeslagen, kan worden gemeten om bepaalde gezondheidsrisico's te bepalen die verband houden met obesitas en zwaarlijvigheid. Een tailleomtrek van meer dan 88 cm voor een vrouw en 100 cm voor een man ligt boven de normale maat en moet als een risicofactor worden beschouwd.
- Bloedonderzoek
Er kunnen bepaalde bloedonderzoeken worden uitgevoerd om het cholesterolgehalte, de leverfunctie, het nuchtere glucosegehalte en de schildklier te testen. De resultaten van deze tests kunnen nuttig zijn bij het vaststellen van obesitas.
Risico's geassocieerd met obesitas
Helaas kan obesitas veel gezondheidsrisico's met zich meebrengen voor het individu. Enkele van deze risico's zijn onder meer:
- Type 2-diabetes
Insuline is nodig om de bloedsuikerspiegel te verlagen. Type 2-diabetes treedt op wanneer uw cellen niet op insuline kunnen reageren. Bij mensen met type 2-diabetes hoopt zich te veel glucose en suiker op in de bloedbaan. Dit kan gezondheidscomplicaties veroorzaken en kan zelfs het vermogen van het lichaam om insuline te produceren verminderen.
- Hartziekten
Hartziekte is een overkoepelende term die verwijst naar veel verschillende soorten hartaandoeningen. Enkele aandoeningen zijn onder meer aritmie (een onregelmatige hartslag), atherosclerose (verharding van de slagaders), cardiomyopathie (hartspieren worden harder of zwakker) en coronaire hartziekte (veroorzaakt door -ophoping van plaque in de slagaders van het hart).
- Hoge bloeddruk
Ook bekend als hypertensie. Hoge bloeddruk ontstaat wanneer de bloeddruk te hoog oploopt. Extra gewicht kan de hartslag verhogen en het vermogen van het lichaam om bloed door de bloedvaten te transporteren verminderen, en een hogere druk op de slagaderwanden verhoogt de bloeddruk. Het kan een voorbode zijn van een hartaanval of beroerte.
- Bepaalde kankers
Obesitas kan iemand in gevaar brengen voor bepaalde soorten kanker. Deze typen omvatten meningeoom (kanker in het weefsel dat de hersenen en het ruggenmerg bedekt), schildklier, lever, galblaas, bovenbuik, pancreas, eierstok en nier. Borstkanker, darmkanker en endometriumkanker houden vooral verband met obesitas en voor deze drie types kanker dient er specifiek gescreend te worden.
- Leververvetting
Ook bekend als leversteatose. Leververvetting treedt op wanneer er in de loop van de tijd vet in de lever wordt opgebouwd. Te veel vet in de lever kan ontstekingen veroorzaken die kunnen leiden tot littekens (leverfibrose), wat vervolgens kan leiden tot leverfalen.
- Slaapapneu
Slaapapneu is een aandoening waarbij de ademhaling gedurende de nacht herhaaldelijk wordt onderbroken tijdens het slapen. Mensen met slaapapneu kunnen zich de hele dag moe voelen en zich afvragen waarom. Wanneer slaapapneu onbehandeld blijft, kan het gezondheidscomplicaties veroorzaken, zoals diabetes, hartaandoeningen en andere ernstige ziekten. Langs de andere kant kan slaapapneu ook net zwaarlijvigheid veroorzaken en in stand handen. Het is dus sowieso een klacht die aandacht en behandeling vereist.
Hoe obesitas te voorkomen
Uiteindelijk is gezond eten en voldoende bewegen de beste manier om zwaarlijvigheid en overgewicht te voorkomen. Hier zijn enkele manieren om deze aandoening te voorkomen:
- Eet meer gezonde vetten
Het vermijden van gewichtstoename betekent niet dat je vet volledig moet vermijden. Integendeel, meervoudig onverzadigde vetten zoals omega 3-vetzuren in zalm en noten kunnen het cholesterol- en zwaarlijvigheidsrisico juist verlagen.
- Eet laag-glycemische voedingsmiddelen
Het eten van laag-glycemische voedingsmiddelen die geen bloedsuikerpieken veroorzaken, zoals fruit, groenten, volle granen en magere eiwitten, kan uw bloedsuikerspiegel gereguleerd houden en helpen een gezond lichaamsgewicht te behouden.
- Beweeg regelmatig
Het is belangrijk om elke week 150 minuten matige aerobe oefeningen of 75 minuten krachtige oefeningen te doen om een gezond lichaamsgewicht te behouden. Naast aerobe oefeningen zal het volgen van een krachttraining uw spieren trainen en uw stofwisseling voorbereiden op gezond gewichtsverlies. Begin niet pas met krachttraining ná het "kwijtraken van het vet", want dit zal een pak moeilijker zijn met alleen cardio. Krachttraining helpt je vet verliezen.
- Verminder stress
Stress kan ervoor zorgen dat je ongezonde eetpatronen ontwikkelt, zoals emotioneel eten en eten op onregelmatige tijden. Wanneer u zich gestrest voelt, kunt u, in plaats van naar een hamburger te grijpen, technieken voor stressvermindering proberen, zoals diep ademhalen, yoga of meditatieoefeningen.
Samenvatting
Obesitas verschilt van simpelweg overgewicht doordat het een hogere risicofactor heeft voor bepaalde ziekten zoals diabetes, hartziekten en leververvetting. Obesitas kan worden veroorzaakt door een verscheidenheid aan factoren, waaronder genetica, voeding, fysieke activiteit, medicijnen en reeds bestaande medische aandoeningen. De symptomen van obesitas kunnen zijn: kortademigheid, overmatig zweten en gebrek aan zelfvertrouwen.
Je kunt zwaarlijvigheid bestrijden door je levensstijl te verbeteren, een gezond dieet te volgen, regelmatig te sporten, voldoende water te drinken en voldoende te slapen om het gestelde doel te bereiken. Laat je hierbij begeleiden door een professional.
Obesitas kan worden voorkomen met de juiste voeding en trainingsroutine. De cholesterol en het risico op obesitas kunnen verlaagd worden door het vermijden van voedingsmiddelen die veel suiker, ongezonde vetten en nutriënt-arme calorieën bevatten en het eten van voedingsmiddelen die veel ‘goede’ vetten, vezels en voedingsstoffen bevatten.
