Wanneer een puistje zich nestelt op je gelaat, kan je al wel eens de neiging hebben om de pukkel uit te pitsen of eraan te pulken. Probeer deze verleiding echt te weerstaan, want knijpen, pitsen en pulken aan je huid kan littekenvorming doen ontstaan: doe het dus niet. Laat je puistjes met rust en blijf je huid zacht verzorgen met hydraterende producten en zonnebescherming: op die manier zal je huid zich het vlotst en minst rood herstellen tijdens en na de puistjescyclus. Sommige mensen kunnen het echter heel moeilijk vinden om niet aan hun puistjes te prullen, knijpen of trekken, en blijven zo met ontstoken, rode uitslag achter. Acne is op zich geen ernstig fysiek probleem, maar kan psychologisch en emotioneel beginnen doorwegen als je niet weet hoe je er op een gezonde en doeltreffende manier mee omgaat. Onwetendheid en onkunde werken vaak meer problemen in de hand. In deze blogpost informeren we je over hoe je de schade kan beperken wanneer je dus toch een puist hebt uitgeknepen, hoe je littekenvorming kan minimaliseren en/of voorkomen, en wat je eventueel kan doen aan een oneffen huidtextuur die oudere (acne) littekens met zich meebrengen.
Gepitst: wat nu?
Slechts zeer uitzonderlijk komt het voor dat een pukkel uitknijpen perfect gaat. Dit is het geval wanneer een witkopje al zo goed als “dood” en volledig extern is, zonder actieve ontsteking. In dat geval is “duwen” om de verdikking weg te krijgen niet eens nodig en valt er bijna niets meer te zien van het puistje. Meestal is het echter het geval dat een puistje uitknijpen messy business is. Je werkt een knoeiboel van talg, wondvocht en soms ook bloed en etter in de hand en je huid is een pak meer geïrriteerd dan vóór het knijpen. Volg de komende stappen (en logica) om littekenvorming zo goed mogelijk tegen te gaan.
Eerste hulp bij uitgeknepen puistjes: een leidraad om littekens tegen te gaan
- Was je gezicht met een milde reinigingsgel en ontsmet de knijpwonde/resterende puist met iso-betadine. Hiermee desinfecteer je de wond en neutraliseer je eventuele bacteriën die op je vingers zaten.
- Smeer een helende wondzalf op je puist. Denk aan Bepanthol, La Roche Posay’s Cicaplast + B5 balsem en andere, vergelijkbare producten. Behandel de resterende puist dus als een wonde met een mogelijk toekomstig litteken en niet als een vette pukkel. Deze zalven houden de huid soepel en gezond tijdens het herstelproces, door de dikke textuur en de helende, kalmerende ingrediënten zoals panthenol, madecassoside, centella asiatica (“tiger grass”) en aloë vera.
- Houd de wonde vochtig, soepel en sluit ze af. Dit kan door siliconegels of -pleisters aan te brengen, ná je verzorging met de zalf. Silicone legt namelijk een dikke, wax-achtige laag over de wonde, waardoor het vocht niet meer kan ontsnappen. Petrolatum-gel zoals Vaseline is een optie, maar gespecialiseerde siliconepleisters blijven 's nachts mogelijk beter zitten.
- Bescherm je wonde tegen de zon. Deze stap is essentieel in het verzorgings- en herstelproces van wonden en zeker op je gelaat. Deze stap is noodzakelijk voor een succesvolle wondbehandeling en dat het hele jaar door: niet alleen tijdens de branderige hittegolven. UV-stralen hebben een uitzonderlijk negatief effect op huidherstel, wat de vorming en de verkleuring van het litteken in de hand kan werken. Zonnebescherming met SPF factor 50(+) aanbrengen is dus een must, alsook deze regelmatig opnieuw aanbrengen doorheen de dag, zodat je wonde constant beschermd is. Alle andere tips hebben geen zin als je je huid en je wonde niet beschermt tegen UV-stralen, ongeacht het seizoen.
Onderhoud de routine
Blijf dit proces herhalen tot je wonde genezen is. De siliconepleisters en –gel zijn doorheen de dag niet praktisch, want zonnebescherming aanbrengen bovenop silicone werkt niet. Smeer de helende wondzalf en UV-blokkering doorheen de dag. Masseer de zalf ‘s avonds opnieuw in na het zacht reinigen van je gezicht, en sluit de wonde dan af met een siliconegel/-pleister zodat het vocht binnengesloten blijft. Het kan een week duren vooraleer je huid gekalmeerd en hersteld is, langer als je een diepliggende of grotere puist had proberen uitknijpen. Blijf dagelijks een goede huidverzorgingsroutine (mét zonnebescherming!) onderhouden om eventuele verkleuring van de puistplek tegen te gaan en je huid soepel te houden.
Oudere littekens en een oneffen huidtextuur: dit kan je doen
Het aanpakken van oudere littekens op je gelaat is een werk van lange adem. Volledig verdwijnen kunnen sommige huidtekenen nu eenmaal niet en elk potje of zalfje dat je “belooft” oude littekens als sneeuw voor de zon te doen verdwijnen, liegt. Je huidstructuur kan, met de juiste soort producten en routine, wél zachter, egaler en meer effen gemaakt worden. Hieronder lees je welke soort producten en ingrediënten interessant zijn voor je wat verder in te verdiepen.
Versnelde huidcelvernieuwing: salicylzuur en vitamine A
Bepaalde actieve ingrediënten in productformuleringen hebben de kracht om je huidcelvernieuwingsproces te versnellen. Hierdoor wordt je huidstructuur voller, egaler en meer effen.
Salicylzuur
Salicylzuur (een Beta Hydroxy Acid) is een ingrediënt dat je huid diep “scrubt” zonder de agressiviteit van een fysiek/mechanisch scrubproduct (zoals zoutscrubs). Het dringt door tot diep in de poriën en lost een teveel aan talg op, wat het ook een zeer effectief ingrediënt maakt voor acne-preventie. Samen met dit uitzuiverend effect, versnelt salicylzuur ook het huidcelvernieuwingsproces. Hierdoor zullen je littekens na verloop van tijd minder diep en zichtbaar ogen. Een gezichtsreiniger met salicylzuur is een goede optie om het ingrediënt consistent te gebruiken op een onderhoudende en niet agressieve manier. Er bestaan ook geconcentreerde serums, maar deze zijn vaak niet geschikt voor dagelijks gebruik. Reinig je gezicht ‘s avonds en eventueel ‘s ochtends met een salicylzuur-wascrème om de voordelen van het actieve bestanddeel te krijgen, zonder de uitdroging die hogere concentraties met zich kunnen meebrengen. Vergeet je huid nadien niet te hydrateren en te voeden!
Vitamine A
Vitamine A is een ander ingrediënt dat de huidcelvernieuwing versnelt en is zowat het dichtste dat je bij effectieve “magie in een flesje” kan komen. De namen waaronder je vitamine A kan tegenkomen in crème- of serumformuleringen zijn “retinol”, “retinal”, “retinyl palmitate”, "retinaldehyde”, “retinoid”, etc. Het zijn allemaal verschillende soorten afgeleiden van de vitamine A formuleringsfamilie, in verschillende sterktegradaties. Alleen de afgeleide vormen van vitamine A zijn vrij in de handel verkrijgbaar. Iso-tretinoïne is een pure vorm van vitamine A en wordt beschouwd als een geneesmiddel. Een vitamine A vorm in je huidverzorgingsroutine incorporeren zal je huid op termijn erg veel voordelen bieden. Zo zal je zal minder acne krijgen, je oude littekens zullen vager en meer effen worden, je huid zal stralender en egaler zijn. Je gebruikt vitamine A best alleen ‘s nachts en laat je huid er best ook even aan wennen: gebruik het product 2 à 3 avonden per week en bouw zo langzaam op, want vitamine A kan soms initieel voor wat huidirritatie zorgen, zoals vervelling of droge plekken. Dit is normaal, maar je kan de irritatie vermijden door rustig op te bouwen.
Zonnebescherming
With great power, comes great responsibility. Krachtige ingrediënten zoals salicylzuur en vitamine A doen fantastische dingen voor je huid, maar net door de versnelling van je huidcelvernieuwing, wordt je huid nog gevoeliger voor de schade van UV-stralen. Daarom is en blijft zonnebescherming een essentiële stap in elke huidverzorgingsroutine, ongeacht huidtype, probleem of doel. Al je preventief en onderhoudend werk is nutteloos als je niet dagelijks zonnebescherming van SPF 30-50+ draagt.
Littekens: verwachtingen en preventie
Zichtbare resultaten van een degelijke en consistente routine mag je, relatief gezien, beginnen verwachten na enkele weken tot enkele maanden, afhankelijk van de kwestie waarmee je zit. Wél zal je huid na een gepaste verzorging ‘s ochtends en ‘s avonds telkens soepel en gehydrateerd voelen en zal je merken dat je huid er stapsgewijs meer helder en stralend uit gaat zien. Voorkomen is uiteraard beter dan genezen: probeer puistjes uitknijpen zo veel mogelijk te vermijden. Er bestaan verschillende soorten “pimple patches” (puistenplekkers) die je op een actief puistje kan plakken. Hierdoor krab je er niet aan én kunnen de werkende bestanddelen die in de plakker zitten het puistje uitzuiveren.
Een goede en effectieve huidverzorging is een marathon, geen race. Consistentie is belangrijker dan acuut ingrijpende acties. De cyclus van je huidcelvernieuwing duurt om en beide een maand, dus het is onrealistisch om van de ene op de andere dag drastische veranderingen te verwachten als je een nieuwe routine of een nieuw product begint. Wees geduldig en consistent, draag elke dag je zonnecrème en geef de moed niet op: geïnformeerde keuzes en acties zijn altijd de beste opties.
